درمان اختلال پرخوری عصبی

درمان اختلال پرخوری عصبی به دلیل ایجاد مشکلات جدی جسمی، روانی و اجتماعی اهمیت بسیار ویژه ای دارد. اختلال پرخوری عصبی، که با نام بولیمیا نیز شناخته می‌شود، یکی از اختلالات خوردن است که تأثیرات قابل توجهی بر سلامتی فرد دارد. این اختلال معمولاً با دوره‌هایی از پرخوری شدید همراه است که فرد در آن مقدار زیادی غذا می‌خورد و احساس کنترل نداشتن بر خوردن خود دارد.

هدف از درمان، کاهش یا حذف دوره‌های پرخوری و رفتارهای مضر پس از آن، بهبود سلامت روانی و تغذیه، و کمک به فرد برای داشتن یک سبک زندگی سالم تر است. دکتر محسن میر حسینی در این مقاله، به بررسی علائم، علل، روش‌های تشخیص و گزینه‌های مختلف درمان اختلال پرخوری عصبی خواهند پرداخت و راه‌هایی را برای مدیریت بلندمدت این اختلال ارائه می‌دهند.

اختلال پرخوری عصبی

اختلال پرخوری عصبی، که به اختصار بولیمیا نامیده می‌شود، یکی از اختلالات خوردن است که توسط دوره‌هایی از پرخوری شدید و سپس اقدامات جبرانی برای جلوگیری از افزایش وزن مشخص می‌شود. این اختلال می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی فرد داشته باشد و  بایستی که سریعا درمان لازم برای آن صورت گیرد.

علائم اختلال پرخوری عصبی

علائم اصلی بولیمیا شامل دوره‌های پرخوری است که در آن فرد مقادیر زیادی غذا را در مدت زمان کوتاهی مصرف می‌کند و احساس نداشتن کنترل بر خوردن خود را دارد. پس از این دوره‌، فرد ممکن است اقدامات جبرانی مانند استفراغ عمدی، استفاده بیش از حد از ملین‌ها یا ورزش شدید را انجام دهد که این سیکل ممکن است بارها در طول مدت زمان مشخصی تکرار شود و سلامتی فرد رابه خطر بیاندازد.

علل اختلال پرخوری عصبی

علل بولیمیا می‌تواند شامل عوامل ژنتیکی، روانشناختی و اجتماعی باشد. استرس، اضطراب، افسردگی و نداشتن اعتماد به نفس مناسب و تصویر بدنی نامطلوب از خود می‌تواند در ایجاد این اختلال موثر باشد.

تأثیر بر سلامتی

بولیمیا می‌تواند مشکلات جدی را برای سلامتی فرد ایجاد نماید، از جمله آسیب های دندان، التهاب مری، فقر غذایی و مشکلات قلبی. علاوه بر این، این اختلال می‌تواند منجر به اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی نیز گردد.

تشخیص اختلال پرخوری عصبی

تشخیص اختلال پرخوری عصبی معمولاً توسط روانشناس یا متخصص تغذیه انجام می‌شود و از طریق ارزیابی دقیق علائم، رفتارها و سابقه پزشکی فرد صورت می پذیرد.

برای تشخیص اختلال پرخوری عصبی، فرد باید دوره‌های مکرر پرخوری داشته باشد که در آن مقادیر زیادی غذا در مدت زمان کوتاهی مصرف می‌شود. همچنین، فرد باید رفتارهای جبرانی مانند استفراغ عمدی، استفاده بیش از حد از ملین‌ها یا ورزش شدید را انجام دهد. این رفتارها باید حداقل هفته‌ای یک بار و برای مدت سه ماه اتفاق تکرار شود.

گزینه‌های درمان اختلال پرخوری عصبی

درمان اختلال پرخوری عصبی معمولاً شامل ترکیبی از روش های روان‌درمانی، دارویی و تغییرات سبک زندگی است. هدف از درمان کاهش یا حذف دوره‌های پرخوری و رفتارهای جبرانی، بهبود سلامت روانی و جسمی و کمک به فرد برای داشتن یک سبک زندگی سالم و متعادل است.

روان‌درمانی

روان‌درمانی یکی از مهم‌ترین روش های درمان اختلال پرخوری عصبی است. انواع مختلفی از روان‌درمانی وجود دارد که می‌تواند برای درمان بولیمیا مفید باشد:

• درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار را شناسایی و تغییر داده شود. CBT می‌تواند به فرد کمک کند تا روش‌های سالم‌تری برای مقابله با استرس و احساسات منفی پیدا کند و به تدریج رژیم سالم‌تری را برای خود ایجاد نماید.
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا به جای اجتناب از احساسات و افکار منفی، آنها را بپذیرد و تعهد خود را نسبت به اقداماتی که با ارزش‌های شخصی او مطابقت دارند، بیشتر کند.
• درمان بین فردی (IPT): این روش تمرکز خود را بر روی بهبود مهارت‌های گروهی و حل مسائل مربوط به روابط فرد قرار می‌دهد. IPT می‌تواند به فرد کمک کند تا ارتباطات سالم‌تری با دیگران برقرار کند و تأثیر روابط بر رفتارهای خوردن را کمتر کند.

نقش داروها در درمان اختلال پرخوری عصبی

برای درمان اختلال پرخوری عصبی در برخی از بیماران، میتوان از برنامه های دارویی خاص، برای درمان یا کاهش اختلالات، با توجه به شرایط خاص فرد و علائم او استفاده کرد. در ادامه به برخی از داروهای رایجی که ممکن است تجویز شوند، اشاره می‌شود:

• داروهای ضدافسردگی‌: داروهای ضدافسردگی، به ویژه داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs)، می‌توانند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب که اغلب با بولیمیا همراه هستند، کمک کنند. همچنین، این داروها ممکن است به کاهش دوره‌های پرخوری و رفتارهای جبرانی منجر شوند.
• داروهای ضدتشنج: برخی از داروهای ضدتشنج ممکن است برای کنترل دوره‌های پرخوری و کاهش وزن در افراد مبتلا به بولیمیا مفید باشند.

عوارض جانبی داروها

همانند هر دارویی، داروهایی که برای درمان بولیمیا استفاده می شود، ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد. برخی از عوارض جانبی رایج شامل خشکی دهان، افزایش وزن، تهوع و خواب‌آلودگی است. البته بیمار و پزشک بایستی در مورد مزایا و معایب استفاده از داروها و همچنین نظارت دقیق بر عوارض جانبی احتمالی آن با هم صحبت کرده و دوره بیماری را با همراهی یکدیگر طی نمایند.

تغییرات سبک زندگی در درمان اختلال پرخوری عصبی 

تغییرات سبک زندگی و تغذیه‌ای نقش مهمی در مدیریت و درمان اختلال پرخوری عصبی دارند. این تغییرات به فرد کمک می‌کنند تا ارتباط  مناسب تری را با  غذا خوردن برقرار کند و به تعادل و سلامت کلی بدن کمک کنند.

اهمیت تغذیه مناسب

یکی از اصول اساسی درمان بولیمیا، ایجاد یک برنامه غذایی متعادل و منظم است. این شامل خوردن وعده‌های غذایی منظم در طول روز و اجتناب از رژیم‌های غذایی محدودکننده است. فرد باید از طیف وسیعی از گروه‌های غذایی استفاده کند و به تدریج یاد بگیرد که به نیازهای بدن خود گوش کند.

ورزش و فعالیت بدنی

ورزش منظم می‌تواند به بهبود خلق و خو، کاهش استرس و افزایش اعتماد به نفس کمک کند. با این حال، مهم است که فرد از ورزش‌های شدید و افراطی که می‌تواند به عنوان یک رفتار جبرانی عمل کند، اجتناب نماید. تمرکز فرد باید بر روی فعالیت‌هایی باشد که احساس خوبی به وی می‌دهند و به تعادل و سلامت کلی بدن کمک می‌نمایند.

مشاوره تغذیه‌ای

مشاوره غذایی توسط یک متخصص تغذیه می‌تواند به فرد کمک کند تا برنامه غذایی سالم و متعادلی را  داشته باشد. این مشاوره شامل آموزش در مورد تغذیه مناسب، برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی و راه‌های مقابله با دوره‌های پرخوریاست..

چالش‌ها و موانع درمان اختلال پرخوری عصبی

درمان اختلال پرخوری عصبی می‌تواند با چالش‌ها و موانع مختلفی روبرو شود که می‌تواند فرآیند بهبودی را دشوار کند. درک این چالش‌ها و راه‌های مقابله با آنها می‌تواند به افزایش احتمال موفقیت فرد در درمان کمک کند.

مقاومت در برابر درمان

برخی از افراد مبتلا به بولیمیا ممکن است در ابتدا در برابر درمان مقاومت نشان دهند. این مقاومت ممکن است به دلایل مختلفی، از جمله ترس از تغییر، انکار مشکل یا نگرانی در مورد افزایش وزن باشد .

عود بیماری

عود بیماری، یا بازگشت علائم پس از دوره‌ای از بهبودی، یکی از چالش‌های رایج در درمان بولیمیا است. مدیریت استرس، تداوم درمان و حمایت خانواده و دوستان می‌تواند به کاهش خطر عود بیماری کمک نماید.

چالش‌های اجتماعی و فرهنگی

فشارهای اجتماعی و فرهنگی مرتبط با زیبایی و وزن می‌تواند برای افراد مبتلا به بولیمیا چالش‌برانگیز باشد. کار بر روی تصویر بدنی مثبت و یادگیری راه‌های مقابله با فشارهای اجتماعی می‌تواند بخشی از فرآیند درمان باشد.

پیشگیری از اختلال پرخوری عصبی

پیشگیری از اختلال پرخوری عصبی، شامل اقداماتی است که به کاهش خطر ابتلا به این اختلال کمک می‌کنند. این اقدامات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• آگاهی و آموزش: ارتقاء آگاهی در مورد اختلالات خوردن و افزایش حس بدنی مثبت، می‌تواند به پیشگیری از بولیمیا کمک کند. همچنین آموزش والدین، معلمان و جوانان در مورد علائم و عوارض اختلالات خوردن نیز اهمیت دارد.
• اقدامات پیشگیرانه: ترویج عادات غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم، همراه با تشویق به اعتماد به نفس و احترام به بدن، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بولیمیا کمک نماید.
• حمایت اجتماعی: ایجاد شرایط محیطی مناسب که بر ارزش‌های فردی و تنوع بدنی تاکید دارند، می‌تواند به پیشگیری از این اختلالات  کمک کند.

نتیجه‌گیری

اختلال پرخوری عصبی یک اختلال جدی است که در صورت ابتلا، نیاز به درمان فوری دارد. درمان این اختلال معمولاً شامل ترکیبی از روان‌درمانی، داروها و تغییرات سبک زندگی و تغذیه‌ای است. مدیریت بلندمدت و حمایت مداوم از اهمیت بالایی برخوردار هستند تا اطمینان حاصل شود که فرد در مسیر بهبودی خود قرار دارد. با وجود چالش‌ها و موانعی که ممکن است در طول درمان رخ دهد، با حمایت مناسب و تلاش مداوم، درمان اختلال پرخوری عصبی امکان‌پذیر است.

سوالات متداول

1. آیا اختلال پرخوری عصبی قابل درمان است؟
   • بله، با درمان مناسب و حمایت مداوم، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پرخوری عصبی می‌توانند بهبودی قابل توجهی را تجربه کنند.
2. چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال پرخوری عصبی هستند؟
   • اختلال پرخوری عصبی می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، اما اغلب در نوجوانان و جوانان، به ویژه در زنان، شایع‌تر است.
3. آیا می‌توان از اختلال پرخوری عصبی پیشگیری کرد؟
   • اگرچه پیشگیری کامل از اختلال پرخوری عصبی ممکن نیست، اما افزایش آگاهی و ایجاد تفکر مثبت بدنی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند.
4. چه نوع درمان‌هایی برای اختلال پرخوری عصبی وجود دارد؟
   • درمان‌های رایج شامل روان‌درمانی، داروها و تغییرات سبک زندگی و تغذیه‌ای است. روش درمانی مناسب بر اساس نیازهای فردی فرد انتخاب می‌شود.
5. آیا اختلال پرخوری عصبی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد؟
   • بله، اختلال پرخوری عصبی می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی متعددی، از جمله اشکالات دندان، التهاب مری، کمبود مواد مغذی و افسردگی شود.