لاغرشدن، مفهومی است که احساسات متفاوتی را در هر فردی میتواند به همراه داشته باشد. برای برخی از افراد، رسیدن به وزن ایدهآل و تناسب اندام نشاندهنده سلامتی واعتماد به نفس بالا است، در حالی که برای دیگران، ممکن است چالشبرانگیز و دلهرهآور باشد.هدف از لاغرشدن تنها کاهش وزن نیست، بلکه داشتن یک زندگی سالم و شاد است. در این مقاله، دکتر محسن میر حسینی به بررسی جامع و کاملی از مفهوم لاغری، روشهای دستیابی به آن، مزایا و عوارض موجود و بطور کلی همه آنچه باید در رابطه با لاغری باید بدانید را به شما ارائه می کنیم.
لاغر شدن چیست؟
لاغری به فرآیندی گفته میشود که در آن فرد سعی میکند وزن بدن خود را به شکل معقول و برنامه ریزی شده ، خواه از طریق تغییرات در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، یا استفاده از روشهای پزشکی مانند داروها و جراحیها کاهش دهد. این فرآیند معمولاً به منظور بهبود سلامت عمومی و افزایش کیفیت زندگی و بهبود اعتماد به نفس انجام میشود و غالا تحت نظر متخصصین تغذیه و یا کارشناسان تغذیه از طریق برنامه و رژیم های غذایی انجام می گیرد.
تغذیه سالم
اصول بنیادین
تغذیه سالم بر مبنای مصرف متعادل و موثر از همه گروههای غذایی استوار است، که شامل کربوهیدراتها، پروتئینها، چربیهای مفید، ویتامینها و مواد معدنی میشود. اصول اساسی برای یک رژیم غذایی سالم عبارتند از:
- تنوع غذایی: مطمئن شوید که غذای شما شامل انواع مختلفی از میوهها، سبزیجات، پروتئینها، چربیهای سالم و غلات کامل است تا همه نیازهای بدن به مواد مغذی و مورد نیاز بدن برآورده گردد.
- محدود کردن مواد غذایی فرآوری شده: کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده مانند غذاهای کنسروی، فریز شده و پرکالری که اغلب حاوی شکر، نمک و چربیهای اشباع شده هستند، به حفظ وزن سالم و کاهش خطر ابتلاء به بیماریها کمک میکند.
- وعدههای غذایی مناسب: میزان وعدههای غذایی باید متناسب با نیازهای روزانه هر فرد باشد تا از پرخوری و کمخوری جلوگیری شود.
- آب کافی نوشیدن: مصرف کافی آب برای سلامتی عمومی بدن و بهبود عملکرد متابولیسم و حفظ هیداتاسیون بدن حیاتی است.
- پخت و پز سالم: استفاده از روشهای سالم پخت و پز مانند بخارپز کردن، کباب کردن و سرخ کردن با روغن کم، به حفظ مواد مغذی و مفید در غذاها و کاهش مصرف چربیهای ناسالم کمک شایانی مینماید.
رژیم غذایی لاغر شدن
رژیمهای محبوب
در دنیای امروز، رژیمهای غذایی متنوع و پرطرفداری وجود دارند که هر کدام با رویکردهای خاص خود به دنبال رسیدن به وزن ایدهآل و افزایش سلامتی هستند. در ادامه به بررسی چند نمونه از این رژیمهای پرطرفدار میپردازیم:
رژیم کتوژنیک (کم کربوهیدرات)
رژیم کتوژنیک یک رژیم لاغر شدن بر پایه کاهش شدید مصرف کربوهیدراتها و افزایش دریافت چربیها استوار است. هدف از این رژیم، وادار کردن بدن به وارد شدن در حالت کتوز است، جایی که بدن به جای کربوهیدراتها، چربیها را به عنوان منبع اصلی انرژی مصرف مینماید. این رژیم میتواند به کاهش وزن سریع کمک کند و برای کنترل برخی مشکلات پزشکی مانند دیابت نوع ۲ و اختلالات عصبی نیز مفید است.
رژیم گیاهخواری
رژیم گیاهخواری شامل حذف کامل گوشت و فرآوردههای حیوانی می باشد، است و تمرکز آن بر مصرف سبزیجات، میوهها، حبوبات، غلات کامل، و مغزها میباشد. این رژیم نه تنها به کاهش وزن کمک میکند بلکه مزایای بالقوهای برای سلامت قلب و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن را می تواند داشته باشد.
رژیم مدیترانهای
رژیم مدیترانهای بر مصرف بالا از میوهها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، روغن زیتون و میزان مناسبی از ماهی و گوشت سفید تأکید دارد. این رژیم برای سلامتی قلب و کاهش خطر بیماریهای مختلفی از جمله بیماریهای قلبی و سرطان ها، مفید می باشد.
رژیم فستینگ (روزهداری متناوب)
روزهداری متناوب یا فستینگ، یکی دیگر از روشهای محبوب لاغرشدن است که بیشتر بر زمانبندی وعدههای غذایی تکیه دارد تا مقدار و نوع غذایی که مصرف می کنیم. این روش از چندین الگوی مختلف پیروی میکند، اما برآیند همه آنها شامل دورههایی از خوردن و دورههایی از روزهداری هستند. اصلیترین انواع این روش عبارتند از:
الگوی۱۶/۸:
این الگو شامل ۱۶ ساعت روزه بودن و ۸ ساعت اجازه خوردن در هر روز است. معمولاً افراد در این رژیم، شام را بطور کامل حذف میکنند و صبحانه را دیرتر میخورند یا ناهار را زودتر میخورند.
الگوی:۵:۲
در الگوی دوم از رژیم فستینگ، فرد پنج روز از هفته را به طور عادی غذا میخورد و در دو روز باقی مانده، مصرف کالری را به ۵۰۰-۶۰۰ کالری در روز کم میکند. این دو روز حتما باید پشت سر هم نباشند تا بدن فرصت تطبیق پیدا کند.
الگوی یک روز در میان
این شکل از رژیم فستینگ به این صورت است که یک روز کامل روزه دارید و روز بعدی بدون محدودیت غذا میخورید. این الگو میتواند به کاهش کالری کلی کمک کند، اما ممکن است برای برخی افراد سخت و چالشبرانگیز باشد.
رژیم غذایی اتوفاژی
رژیم غذایی اتوفاژی، لاغر شدن بر مبنای فرایند طبیعی اتوفاژی (خودخواری) در بدن استوار می باشد، که در آن سلول های سالم بدن از سلوهای معیوب و سلول های پیر واز کار افتاده بدن تغذیه میکنند. این فرایند به عنوان بخشی از پاسخ بدن به استرسهای ناشی از گرسنگی و به منظور حفظ سلامتی در شرایط کمبود مواد غذایی ایجاد می شود. رژیم غذایی که فرایند اتوفاژی را تحریک میکند، معمولاً شامل دورههایی از روزهداری یا محدودیت شدید کالری مصرفی است.
نکته بسیار مهم:
هر یک از این رژیمها میتوانند مزایای خاص خود را داشته باشند، اما انتخاب رژیم مناسب باید با توجه به شرایط فردی و تحت نظر متخصص تغذیه صورت گیرد تا اطمینان یافت که نیازهای تغذیهای فرد به خوبی برآورده میشوند و هیچ کمبودی بوجود نمی آید.
استفاده از داروها برای لاغر شدن
استفاده از داروهای کاهش وزن میتواند گزینهای برای افرادی باشد که با رژیم غذایی و ورزش موفق به کاهش وزن نشده اند. این داروها باید حتما تحت نظر پزشک و به عنوان بخشی از یک برنامه جامع کاهش وزن استفاده شوند.
مزایای داروهای لاغری
- افزایش سرعت کاهش وزن: برخی داروها با تغییر فرایندهای متابولیک یا ایجاد احساس سیری میتوانند در سرعت بخشیدن روند کاهش وزن کمک کنند.
- تحریک تغییرات رفتاری: استفاده از این داروها گاهی اوقات میتواند به افراد کمک کند تا تغییرات مثبتی در سبک زندگی خود بوجود بیاورند.
معایب داروهای لاغری
- عوارض جانبی: اکثر داروهای کاهش وزن میتوانند عوارضی از قبیل مشکلات گوارشی، فشار خون و اختلالات خلقی در مصرف کننده ایجاد می کنند.
- خطر وابستگی: برخی داروها، به خصوص آنهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند، میتوانند پتانسیل وابستگی و اعتیاد داشته باشند.
- محدودیتهای مصرف در طولانی مدت: داروهای کاهش وزن معمولا برای استفادههای کوتاهمدت طراحی شدهاند و استفاده طولانی مدت از آنها میتواند سبب مشکلات جبران ناپذیری در افراد گردد.
آمپول های لاغر شدن
لیراگلوتید، ماده فعال در داروهای ویکتوزا و ساکسندا، که برای درمان دیابت نوع ۲ و کمک به کاهش وزن استفاده میگردد. این داروها توسط شرکتهای دارویی تغییر و توسعه یافته و به عنوان بخشی از یک برنامه کاهش وزن و نه کل آن و تحت نظر پزشک، تجویز میشوند. در این بخش به برخی از این آمپول های مهم برای لاغر شدن اشاره می کنیم:
1. لیراگلوتید (ویکتوزا)
- ویکتوزا معمولاً برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده میشود. این دارو با تقلید از اثرات هورمونهای طبیعی GLP-1 که در پاسخ به غذا ترشح میشود، به کنترل سطح قند خون کمک میکند. ویکتوزا باعث میشود که هورمون انسولین بیشتری پس از خوردن غذا در خون ترشح شود، که به کاهش سطح قند خون کمک میکند.
2. ساکسندا
- ساکسندا نیز حاوی لیراگلوتید است اما به طور خاص برای کمک به کاهش وزن در افراد چاق یا کسانی که دارای شاخص توده بدنی بالا و مشکلات سلامتی مرتبط با وزن دارند، تولید شده است. ساکسندا از طریق کاهش اشتها و افزایش احساس سیری به کاهش وزن و لاغرشدن کمک میکند.
ورزش و فعالیت بدنی
افزایش فعالیت بدنی و ورزش منظم نه تنها موجب سوزاندن کالری های اضافی می شوند، بلکه به بهبود عملکرد متابولیسم و افزایش توده عضلانی نیز کمک میکند. انواع ورزشها مانند پیادهروی، دویدن، شنا، و ورزشهای قدرتی برای لاغرشدن توصیه میشوند.
ورزشهای مؤثر برای لاغر شدن
ورزش کردن یکی از مهمترین جنبههای برنامه لاغری است که به سوزاندن کالری و تقویت سلامت کلی کمک میکند. در ادامه، به برخی از بهترین و موثرترین ورزشها برای کاهش وزن و لاغری می پردازیم:
دویدن
دویدن، یکی از بهترین ورزشها برای سوزاندن کالری است. این ورزش، به خصوص در شکلهایی مانند دو سرعتی یا اینتروال، میتواند متابولیسم بدن را به شدت بالا ببرد و به سوزاندن کالری ها منجر شود.
پیادهروی سریع
پیادهروی سریع، به خصوص در مسیرهایی با شیب، میتواند گزینهای عالی برای افرادی باشد که توانایی انجام ورزشهای سنگینتر را ندارند. این ورزش به آرامی کالری میسوزاند و فشار کمتری به مفاصل وارد میآورد.
دوچرخهسواری
دوچرخهسواری یک ورزش عالی برای لاغر شدن است که همزمان قلب و عروق را تقویت میکند و کالری زیادی را مصرف می کند. این ورزش میتواند به صورت معمولی یا با دوچرخه ثابت انجام گیرد.
شنا
شنا یکی از بهترین ورزشها برای کل بدن است که باعث سوزاندن کالری به میزان زیاد و تقویت عضلات بدون ایجاد فشار زیاد بر مفاصل بدن میشود. شنا برای افرادی که نیاز به ورزشهای با فشار کم دارند، عالی است.
تمرینات قدرتی
تمرینات قدرتی مانند وزنه زدن و تمرینات بدن سازی، به افزایش توده عضلانی کمک کرده و متابولیسم را افزایش میدهد. این تمرینات نه تنها کالریها را در طول تمرین می سوزاند، بلکه بعد از تمرین نیز،سوختن کالری ها ادامه مییابد.
جراحیهای کاهش وزن
جراحی کاهش وزن، که به عنوان جراحی باریاتریک نیز شناخته میشود، برای افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) بسیار بالا و یا کسانی که بیماریهای مرتبط با چاقی دارند و سایر روشهای کاهش وزن برای آنها موثر نبوده، بسیا مفید و موثر است. این جراحیها به کاهش اندازه معده و گاهی اوقات تغییر مسیر گوارش و جذب مواد غذایی کمک میکنند، که هر یک از این روش ها به سهم خود، منجر به کاهش میزان غذای مصرفی در هر وعده، و جذب آنها منجر می شود .
انواع جراحیهای کاهش وزن
- عمل جراحی بایپس معده (Gastric Bypass): در این روش، بخشی از معده به شکل کوچکی تبدیل میشود و مستقیم از طریق میان بر به روده کوچک متصل میگردد. این عمل باعث میشود فرد سریعتر احساس سیری کند و مواد غذایی کمتری جذب بدن گردد.
- عمل جراحی اسلیو معده (Gastric Sleeve): این روش شامل برداشتن حدود ۸۰٪ از معده است که معده را به شکل آستین پیراهن یا لولهای تبدیل میکند. این کار باعث میشود که معده بسیار کوچک شده و فرد مقدار کمتری غذا بخورد.
- باندینگ معده (Gastric Banding): این جراحی شامل قرار دادن یک باند قابل تنظیم دور معده است که باعث میشود اندازه معده کوچکتر شده و فرد زودتر احساس سیری کند.
برنامه رژیم غذایی لاغری شکم و پهلو
لاغر شدن چه عوارضی دارد
لاغر شدن، به خصوص اگر به صورت سریع و بدون نظارت پزشک متخصص انجام شود، میتواند عوارض زیادی را برای فرد داشته باشد. در این قسمت به برخی از این عوارض میپردازیم:
- کمبود مواد مغذی: کاهش شدید مصرف کالری میتواند منجر به کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن شود، به خصوص اگر رژیم غذایی فرد، تنوع نداشته باشد. این کمبودها میتواند شامل فقر آهن، کلسیم، ویتامینهای ضروری و اسیدهای چرب باشد.
- مشکلات گوارشی: کاهش ناگهانی در مصرف مواد غذایی میتواند به مشکلات گوارشی مانند یبوست یا اسهال منجر شود. این موارد به دلیل تغییرات در محتوای فیبر و مایعات در رژیم غذایی است.
- تغییرات خلق و خو : کاهش وزن میتواند باعث ایجاد استرس و همچنین تغییر در خلقیات فرد شود. احساس گرسنگی مداوم میتواند باعث زودرنجی یا افسردگی شود.
- کاهش عضله: در کاهش وزن سریع معمولاً نه تنها فرد چربی از دست می دهد، بلکه ممکن است که توده عضلانی وی نیز دچار دیستروفی و ضعیف شدن شود، به خصوص اگر کاهش وزن با فعالیت بدنی کافی همراه نباشد.
- سنگ کیسه صفرا: کاهش سریع وزن میتواند خطر تشکیل سنگ کیسه صفرا را افزایش دهد. کاهش وزن سریع موجب تغییر در ترکیب صفرا و تسهیل رسوب کلسترول در کیسه صفرا می گردد.
- مشکلات قلبی: کاهش شدید وزن در یک برهه زمانی کوتاه مدت، گاهی اوقات میتواند بر سلامت قلبی تأثیر منفی بگذارد، به ویژه اگر کاهش وزن به دلیل محدودیت شدید کالری مصرفی باشد. این میتواند منجر به کاهش میزان متابولیسم بدن و اختلال در عملکرد قلب گردد.
برای جلوگیری از این عوارض، مهم است که کاهش وزن به صورت تدریجی و تحت نظر متخصص تغذیه صورت گیرد. استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و برنامه ورزشی مناسب میتواند به حفظ سلامتی کمک کند و از بروز این مشکلات جلوگیری کند.
لاغر شدن چقدر زمان میبرد
زمان مورد نیاز برای لاغر شدن میتواند بسیار متفاوت باشد و بستگی به مقدار وزنی که قصد دارید کاهش دهید، تغییر در رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی و عوامل متابولیکی و ارثی دارد. به طور کلی، کاهش وزن پایدار و سالم بر اساس کاهش تدریجی وزن است، که معمولاً به میزان ۰.۵ تا ۱ کیلوگرم در هفته توصیه میشود. این روش کمک میکند تا تغییرات در سبک زندگی آرام تر و مطمئن تر انجام گیرد و احتمال بازگشت دوباره وزن را کاهش دهید.
لاغری سریع در 3 روز
لاغری سریع در مدت زمان بسیار کوتاه مانند ۳ روز ممکن است جذاب به نظر برسد، اما اغلب نه تنها ناکارآمد است، بلکه میتواند به سلامتی، آسیب اساسی وارد نماید. کاهش وزن ماندگار و سالم معمولاً نیازمند تغییرات بلندمدت در سبک زندگی، مانند تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم است.
چگونه در یک هفته 10 کیلو لاغر شویم
کاهش ۱۰ کیلوگرم وزن در یک هفته هدافی غیر معقول، ناسالم و غیر ممکن است. و در صورت امکان، این کاهش وزن ریسکهای جدی برای سلامتی می تواند داشته باشد. کمبود مواد مغذی، مشکلات قلبی، از دست دادن توده عضلانی، و تغییرات شدید در سطوح الکترولیت بدن از این قبیل مشکلات می باشند.
برای لاغر شدن چی بخوریم
لاغر شدن با ماست و کدو
لاغر شدن با استفاده از ماست و کدو یک روش ساده و سالم برای کاهش وزن است، زیرا هر دو این مواد غذایی کم کالری و غنی از مواد مغذی هستند. در این بخش، چگونگی استفاده از این دو ماده غذایی در رژیم غذایی برای کمک به کاهش وزن را توضیح میدهیم:
ماست
ماست، به ویژه ماست یونانی، سرشار از پروتئین است که به احساس سیری طولانیتر کمک میکند و میتواند از پرخوری جلوگیری کند. ماست همچنین حاوی پروبیوتیک است که به سلامت دستگاه گوارش کمک میکند و ممکن است به تنظیم وزن نیز کمک کند.
کدو
کدو، چه از نوع کدو سبز و چه کدو حلوایی، دارای کالری بسیار پایینی است و در عین حال فیبر بالایی دارد که میتواند به پر نگه داشتن معده شما کمک کرده و میل به خوردن غذاهای دیگر را کاهش دهد. کدو همچنین حاوی آنتی اکسیدانها و ویتامینهای مهمی است که در حفظ سلامت کلی بدن موثر است.
چگونگی ترکیب ماست و کدو در رژیم غذایی:
- صبحانه: یک کاسه ماست یونانی با کدو سبز رنده شده و کمی عسل یا میوه که برای طعم دهی استفاده می شود.
- ناهار یا شام: کدو سبز را بخارپز کنید و با یک کاسه ماست مخلوط کنید، و به عنوان سس سالادمصرف نمائید، یا اینکه کدو را با سیر و سایر سبزیجات تفت داده و به عنوان غذای اصلی میل نمائید.
- میان وعده: ماست ساده را با تکههای کدو حلوایی بخورید، یا کدو را به صورت چیپس برش داده و کمی نمک و روغن زیتون اضافه کرده و بپزید و مصرف کنید.
لاغر شدن با پودر جلبک
استفاده از پودر جلبک برای لاغری در سالهای اخیر به دلیل خواص بالقوهاش برای کمک به کاهش وزن مورد توجه قرار گرفته است. جلبکها، به ویژه جلبکهای دریایی مانند اسپیرولینا و چلورلا، منابع غنی از پروتئین، فیبر، ویتامینها و مواد معدنی هستند و میتوانند به چندین روش برای کاهش وزن از آنها استفاده کرد:
خواص جلبک برای لاغر شدن
- کنترل اشتها: جلبکها به دلیل اینکه غنی از پروتئین بوده و میتوانند به ایجاد احساس سیری طولانیتر در کاهش اشتها موثر هستند.
- کنترل قند خون: جلبکها میتوانند به تنظیم سطح قند خون کمک کنند، که میتواند در کاهش وزن و جلوگیری از افزایش وزن نقش داشته باشد.
- افزایش متابولیسم: برخی از مطالعات نشان دادهاند که مواد موجود در جلبک ممکن است به افزایش سوخت و ساز بدن کمک نمایند.
چگونگی استفاده از پودر جلبک در رژیم
- مکملهای روزانه: پودر جلبک میتواند به صورت مکمل روزانه مصرف شود. معمولاً توصیه میشود که با دوز کم شروع شود و به تدریج افزایش یابد تا بدن شما بتواند خود را با آن مطابقت دهد.
- اضافه کردن به غذاها و نوشیدنیها: پودر جلبک را میتوان به اسموتیها، سوپها و سالادها اضافه کرد تا از خواص آن بهرهمند شوید.
لاغر شدن با دانه چیا
لاغری موضعی
کاهش وزن متمرکز در نواحی خاص بدن، معروف به “کاهش وزن موضعی”، اغلب مورد درخواست بسیار ی از افراد است، اما تحقیقات نشان دادهاند که کاهش وزن تنها در یک قسمت خاص بدون کاهش کلی وزن بدن تقریباً غیرممکن است. با این حال، میتوانید با انتخاب تمریناتی که بر عضلهسازی و تناسب اندام در نواحی خاص تمرکز دارند، ظاهر این نواحی را بهبود داد. در ادامه به برخی تمرینات و توصیههای کلی برای کاهش وزن در نواحی مختلف بدن اشاره میکنم:
لاغری استخوانها
- توجه داشته باشید که لاغر شدن استخوانها ممکن نیست. با این حال، کاهش چربی بدن در نقاط مورد نظر میتواند باعث ظاهر باریکتری در آنها شود.
لاغر شدن صورت
- تمرکز بر کاهش کلی وزن بدن میتواند به کم شدن چربی صورت کمک کند.
- انجام تمریناتی که برای صورت انجام می شود، به تقویت عضلات صورت و بهبود ظاهر آن کمک می کند.
لاغری شکم
- تمرینات هوازی مانند دویدن، شنا یا دوچرخهسواری به سوزاندن کالری کمک کرده و چربی شکمی را کاهش میدهند.
- تمرینات تقویت عضلات مرکزی بدن، مانند پلانک و کرانچ، برای تقویت عضلات شکمی مفید می باشند.
لاغر شدن بازو
- تمرینات قدرتی مانند بارفیکس، شنا، و لیفت دمبل میتوانند به افزایش قدرت عضلات بازو کمک کنند و ظاهری متناسبتر نیز به آنها ببخشند.
لاغر ی بالاتنه
- تمریناتی مانند پرس سینه، پروانه، و کششهای عرضی میتوانند به تقویت و تناسب عضلات بالاتنه کمک کنند.
لاغر شدن پایین تنه
- تمریناتی مانند اسکات، لانژ، و دوچرخهسواری میتوانند به تقویت و تناسب عضلات پایینتنه کمک نمایند.
لاغری پشت کتف
- تمریناتی مانند پارویی، پولداون و دمبل رو به جلو برای تقویت عضلات پشت کتف مفید هستند.
نتیجه گیری
لاغر شدن و رسیدن به وزن سالم میتواند فواید قابل توجهی مانند بهبود عملکرد قلب و عروق، کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، کاهش احتمال ابتلا به برخی انواع سرطان، بهبود کیفیت تنفس و خواب، کاهش درد مفصلی، و بهبود سلامت روانی داشته باشد. برای رسیدن به یک وزن مناسب و ماندگار، توصیه میشود که رویکردی جامع و متعادل اتخاذ شود که شامل تغییرات در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی باشد.
لاغری نباید تنها به عنوان یک هدف کوتاهمدت برای بهبود ظاهر فیزیکی در نظر گرفته شود، بلکه باید به عنوان بخشی از یک تغییر سبک زندگی پایدار باشد که به سلامتی جسمی و روانی در طولانیمدت کمک نماید. این روند نیازمند تعهد به یک رژیم غذایی مغذی و متعادل، انجام ورزش منظم، و در نظر گرفتن توصیههای پزشکی است.
همچنین، مهم است که قبل از شروع برای لاغر شدن، به ویژه اگر داروهای خاصی مصرف میکنید یا شرایط خاص پزشکی دارید، حتما با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.